Światowy Dzień Konsumenta po raz pierwszy zainicjowany został w 1983 roku, aby upamiętnić ważne wystąpienie Prezydenta USA Johna Fitzgeralda Kennedy’ego. W 1962 roku w Kongresie Stanów Zjednoczonych Ameryki John Kennedy przedstawił projekt ustawy o ochronie praw konsumenta. Sformułowane zostały wówczas 4 podstawowe prawa konsumentów: do informacji, wyboru, bezpieczeństwa i reprezentacji. Z ust Prezydenta padło też znane stwierdzenie: „Konsumenci to my wszyscy”. W Polsce ten dzień (15 marca) obchodzony jest oficjalnie od 2000 roku.
Na co powinniśmy zwrócić uwagę zawierając Umowy konsumenckie aby uniknąć kłopotów oraz gdzie znaleźć pomoc w przypadku problemów z przedsiębiorcą (sprzedawcą/usługodawcą).
Zanim podpiszemy Umowę powinniśmy ją uważnie przeczytać, a co najważniejsze zrozumieć. Niektórzy konsumenci nie widzą jednak potrzeby czytania Umów, ufając wyjaśnieniom kontrahenta i nie zdając sobie sprawy z faktu jak wiele wart jest ich podpis. Wielu konsumentów niestety podpisuje Umowy pomimo braku ich przeczytania i braku zrozumienia ich treści. Podpisywanie Umów bez ich dokładnej analizy powoduje przyjmowanie na siebie niekorzystnych i niejednokrotnie bardzo uciążliwych zobowiązań. W treści Umowy zawarte powinny być zarówno prawa jak i obowiązki obu stron kontraktu. Powinniśmy pamiętać, iż do Umowy może być dołączonych szereg innych dokumentów oznaczonych jako załączniki, które stanowią integralną część Umowy i zapisy w nich widniejące winny być traktowane na równi z zapisami zawartymi w samej Umowie.
W przypadku kiedy zawieramy Umowę np. z firmą telekomunikacyjną bądź zakładem energetycznym oprócz Umowy powinniśmy otrzymać również Cennik i Regulamin Świadczenia Usług. Często jest tak, że w Umowie, którą konsument podpisuje jest zapis, że otrzymał, zapoznał się i akceptuje Cennik oraz Regulamin, a w rzeczywistości takie dokumenty nie zostały konsumentowi nawet okazane do wglądu, nie mówiąc już o ich pozostawieniu w domu (uwaga na akwizytorów). W momencie kiedy taką Umowę zawieramy na odległość, poza lokalem przedsiębiorstwa akwizytor ma obowiązek poinformowania nas o prawie odstąpienia od Umowy w ciągu 14 dni oraz wręczyć nam wzór takiego odstąpienia, zgodnie z ustawą z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz.U.2020.275). Prawo odstąpienia od Umowy w terminie 14 dni od jej zawarcia mamy również w przypadku zakupów dokonanych w trakcie pokazów organizowanych przez różne firmy w domach kultury, restauracjach, w trakcie wyjazdów do miejsc kultu religijnego itp., czyli poza siedzibą, lokalem przedsiębiorcy.
WAŻNE!!! Na złożenie pisemnego oświadczenia o odstąpieniu od Umowy mamy 14 dni od momentu zawarcia Umowy i/lub od otrzymania towaru, a na zwrot towaru kolejne 14 dni od momentu wysłania oświadczenia o odstąpieniu od Umowy. Takie oświadczenie należy wysłać listem poleconym i najlepiej ze zwrotnym poświadczeniem odbioru.
Do Umów zawieranych na odległość (telefon, Internet) również stosuje się przepisy ww. ustawy. Przysługuje nam wówczas prawo odstąpienia od takiej Umowy w ciągu 14 dni od dnia wydania rzeczy, a gdy Umowa dotyczy świadczenia usługi, od dnia jej zawarcia.
W przypadku gdy zakupiony towar okaże się niezgodny z Umową, tj. niezgodny z opisem, wadliwy, niekompletny, gdy nie nadaje się do celu do jakiego jest zwykle używany tego rodzaju towar, gdy nie posiada właściwości cechujących towar tego rodzaju albo nie odpowiada zapewnieniom, o których poinformował nas sprzedawca, mamy prawo zareklamować go u sprzedawcy z tytułu rękojmi (niezgodności towaru z umową), czyli na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U.2020.1740) i żądać nieodpłatnej naprawy, wymiany na nowy, obniżenia ceny ze wskazaniem o jaką cenę chcemy obniżyć lub odstąpienia od umowy i zwrotu zapłaconej kwoty. Wybór roszczenia należy do konsumenta.
WAŻNE!!! Pamiętajmy, że zawsze mamy prawo wyboru czy chcemy zareklamować produkt z tytułu rękojmi do sprzedawcy, czyli z ustawy czy z tytułu gwarancji jakości do gwaranta. Niestety bardzo często odbywa się to w ten sposób, że kiedy stwierdzamy, iż dany towar jest wadliwy idziemy do sklepu w celu złożenia reklamacji. Na miejscu dowiadujemy się od sprzedawcy, że możemy to zrobić jedynie na podstawie karty gwarancyjnej. Pamiętajmy, iż nie jest to prawdą. Karta gwarancyjna jest jedynie dokumentem dobrowolnym, może być, ale nie musi. My natomiast zawsze mamy prawo złożyć reklamację z tytułu rękojmi, z ustawy. Wielokrotnie zdarza się tak, że zapisy widniejące w karcie gwarancyjnej są mniej korzystne niż w ustawie, nie znaczy to jednak, iż jest to reguła. Najlepiej, przed złożeniem reklamacji porównać warunki gwarancji z uprawnieniami wynikającymi z ustawy.
Pamiętajmy!!! Kupując w sklepie stacjonarnym, na miejscu, co do zasady, nie mamy prawa do zwrotu towaru czy choćby jego wymiany na inny, w przypadku gdy nie jest wadliwy, a po prostu z jakiś przyczyn tego towaru jednak nie chcemy. To, że sprzedawca przyjmie od nas towar z powrotem i zwróci zapłaconą cenę lub wymieni na inny, to jedynie dobra wola sprzedawcy i prokonsumencka polityka firmy, nie obowiązek!!!
UWAGA na „magiczne” słowo: „promocja”.
Zanim zdecydujemy się na zakup towarów w cenie promocyjnej, sprawdźmy czy rzeczywiście jest to promocja. Przykładowo gdy kupujemy dwa produkty złączone razem mamy informację, iż jest to cena promocyjna. Kupując natomiast te same dwa produkty, ale osobno może okazać się, że zapłacimy faktycznie mniej.
W przypadku gdy przedsiębiorca (sprzedawca/usługodawca) nie załatwia naszych roszczeń zgodnie z obowiązującymi przepisami, można skorzystać z pomocy pracowników Biura Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Skarżysku-Kamiennej (dotyczy Mieszkańców Powiatu Skarżyskiego), osobiście w biurze rzecznika w Starostwie Powiatowym w Skarżysku-Kamiennej pod adresem: Plac Floriański 1, parter, pokój nr 33, telefonicznie pod numerem telefonu: 41 395 30 32 bądź elektronicznie pod adresem:
Rzecznik udziela bezpłatnych porad prawnych i informacji z zakresu prawa konsumenckiego. Kieruje wystąpienia pod adresem przedsiębiorców w sprawie ochrony praw i interesów konsumentów oraz współpracuje z instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz ochrony interesów konsumentów.
Są również inne instytucje i organizacje, które służą bezpłatną pomocą konsumentom, a wśród nich mamy: Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (w przypadku zbiorowego naruszenia interesów konsumentów), Inspekcja Handlowa, Stowarzyszenie Aquila, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich, Federacja Konsumentów, Rzecznik Finansowy, Arbiter Bankowy, Urząd Komunikacji Elektronicznej, Europejskie Centrum Konsumenckie, Koordynator do spraw negocjacji przy Prezesie Urzędu Regulacji Energetyki.
