W 2024 r. Prezes UOKiK wydał ponad 750 decyzji z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów.
Nałożył ponad 937 mln zł kar, z czego ponad 650 mln zł za praktyki ograniczające konkurencję i ponad 260 mln zł za naruszenia zbiorowych interesów konsumentów oraz z tytułu uznania klauzul za niedozwolone.
Przygotował również wytyczne istotne dla konsumentów i przedsiębiorców.
[Warszawa, 26 lutego 2025 r.] – Ubiegły rok to czas wielu działań na rzecz ochrony konsumentów i konkurencji w Polsce. Już sama liczba ponad 750 decyzji świadczy, jak intensywny był to rok. Jednak warto też pamiętać o naszych innych działaniach, których nie obejmują statystyki. W obszarze ochrony konkurencji chciałbym zwrócić uwagę na poradnik dotyczący zmów na rynku pracy. Bardzo istotny był również wyrok sądu, który potwierdził słuszność naszego orzecznictwa w sprawach nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej przez sieci handlowe. W pionie ochrony konsumentów ważne było wydanie zbioru zaleceń dla dostawców usług płatniczych – podsumowuje Prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
OCHRONA KONSUMENTÓW
Ochrona zbiorowych interesów konsumentów i niedozwolone postanowienia umowne
W 2024 r. Prezes UOKiK wszczął 41 postępowań w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów oraz dotyczących uznania postanowień wzorca umowy za niedozwolone, a także 128 postępowań wyjaśniających. Wydał 70 decyzji, w których nałożył łącznie prawie 263 mln zł sankcji pieniężnych na przedsiębiorców oraz ponad 2,5 mln zł kar na osoby zarządzające. Prezes Urzędu wystosował również 267 wystąpień miękkich do przedsiębiorców z zakresu ochrony konsumentów.
Najwyższa kara dotyczyła stosowania przez spółkę PayPal Europe niedozwolonych klauzul w umowach z konsumentami. „Umowa z użytkownikiem PayPal” zawierała m.in. otwarty zbiór kilkudziesięciu działań, które spółka uznawała za zabronione wraz z katalogiem, bardzo dotkliwych i trudnych do uzasadnienia sankcji. Klauzule były skonstruowane tak, że pozwalały na arbitralność decyzji spółki. Przykładowo, mogła ona „w dowolnej chwili” i „według własnego uznania” zablokować pieniądze użytkownika „w wysokości oraz przez okres tak długi, jak będzie to konieczne”. Naruszenie mogłoby nawet nie mieć związku z korzystaniem z konta PayPal. W wydanej decyzji Prezes Urzędu nałożył karę w wysokości ponad 106 mln zł.
Ze względu na poważne naruszenia Prezes Urzędu nałożył wysokie kary na firmy z branży telekomunikacyjnej. To m.in. ponad 68 mln zł kary na spółkę Vectra za stosowanie klauzul, w oparciu o które podwyższała ona opłaty swoim klientom. Wobec spółki Vectra, a także Multimedia Polska wszczął ponadto postępowania dotyczące sposobu prezentowania cen i praktyk polegających na podwyższaniu opłat o wartość rabatu, konsumentom, którzy nie opłacają rachunków w terminie lub mają zaległości w płatnościach.
W 2024 r. toczyły się ponadto postępowania dotyczące karania konsumentów utratą jednego z rabatów w związku z nieopłaceniem faktury w terminie także wobec P4, CANAL+ i T-Mobile. Prezes UOKiK sprawdza w nich też, w jaki sposób operatorzy prezentują ceny usług telekomunikacyjnych.
Do zapłacenia kary w wysokości prawie 32 mln zł za naruszanie zbiorowych interesów konsumentów został zobowiązany właściciel platformy Amazon. Firma została ukarana za wprowadzanie konsumentów w błąd co do momentu zawarcia umowy sprzedaży, dostępności produktów, terminów dostaw i uprawnień klientów dotyczących usługi „Gwarancja dostawy”.
Za naruszanie zbiorowych interesów konsumentów ukarany został też Janusz Palikot i zarządzane przez niego Polskie Destylarnie. Za podawanie nieprawdziwych informacji o pozycji rynkowej spółki, nieinformowanie o ryzykach, nieistniejący crowdfunding pożyczkowy i fikcyjny konkurs w kampanii pożyczkowej „Skarbiec Palikota” Prezes UOKiK nałożył kary w łącznej kwocie blisko 1,2 mln zł.
W 2024 r. UOKiK prowadził postępowania w sprawie zachowania banków w wypadku wystąpienia nieautoryzowanych transakcji, ale też intensywne działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa transakcji płatniczych. Powołana przez Prezesa Urzędu grupa robocza z udziałem m.in. Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego oraz ekspertów z sektora bankowego pracowała nad rozwiązaniami mającymi ograniczyć ryzyko transakcji oszukańczych. W efekcie powstał zbiór zaleceń dla dostawców usług płatniczych. Dokument przygotowany w UOKiK zawiera listę czynników ryzyka oraz zbiór zaleceń, które mają na celu ograniczenie możliwości dokonania oszukańczych transakcji przez internet.
Inspekcja Handlowa
Prezes UOKiK dba o bezpieczeństwo produktów w Polsce m.in. przy pomocy Inspekcji Handlowej (IH). Urząd planuje, koordynuje, monitoruje i analizuje wyniki kontroli prowadzonych przez wojewódzkie inspektoraty Inspekcji Handlowej. W 2024 r. Inspekcja Handlowa przeprowadziła łącznie ponad 14,5 tys. kontroli w zakresie ogólnego bezpieczeństwa produktów, oceny zgodności wyrobów z wymaganiami oraz pozostałych kontroli dotyczących produktów nieżywnościowych i usług (w tym obowiązków informacyjnych wobec konsumentów).
W 2024 r. laboratoria UOKiK przebadały łącznie 1935 próbek w związku z kontrolami IH, w których zbadano ponad 19,5 tys. parametrów. Kontrole objęły w ubiegłym roku m.in. pompy ciepła, piece i kominki oraz produkty sezonowo popularne - hulajnogi, rowery, kaski rowerowe czy wyroby pirotechniczne - jako szczególnie niebezpieczne. Szczególną wagę przyłożyliśmy do produktów przeznaczonych dla grupy najmłodszych konsumentów, m.in. hulajnóg, wózków dziecięcych i zabawek. Kontrole objęły ponadto sprzęty powszechnie używane w gospodarstwie domowym, m.in.: żarówki i oprawy oświetleniowe, drabiny, kosiarki, czy rękawice robocze.
Największe zainteresowanie konsumentów wzbudziły raporty związane z zawartością niebezpiecznych związków chemicznych w produktach, z którymi codzienny kontakt ma każdy z nas. Inspekcja Handlowa sprawdziła, czy „między nami jest chemia” kontrolując 165 partii pościeli, odzieży, obuwia, wyrobów galanteryjnych oraz zawartość niebezpiecznych substancji w ok. 500 artykułach dla dzieci – zabawkach, wózkach, rowerkach, hulajnogach.
UOKiK jest odpowiedzialny również za zarządzanie systemem monitorowania i kontrolowania jakości paliw: IH w 2024 r. przeprowadziła łącznie 1886 kontroli benzyny, oleju napędowego, gazu LPG oraz 491 kontroli jakości paliw stałych.
Bezpieczeństwo produktów i nadzór rynku
Poza wynikami kontroli Inspekcji Handlowej UOKiK analizuje sygnały od konsumentów oraz powiadomienia od organów nadzoru innych państw członkowskich UE w ramach unijnego systemu RAPEX. W efekcie Prezes UOKiK zainicjował 107 spraw z zakresu ogólnego bezpieczeństwa produktów, w tym 64 czynności wyjaśniające oraz 43 postępowania administracyjne. Ponadto wszczął 259 spraw z zakresu zgodności wyrobów z unijnymi wymaganiami, w tym 72 czynności wyjaśniające oraz 187 postępowań administracyjnych. Do systemu Safety Gate/RAPEX UOKiK przekazał 170 zgłoszeń, które dotyczyły 1,7 mln sztuk produktów. Najwięcej zgłoszeń dotyczyło zabawek.
Legislacja
W ubiegłym roku rozpoczęły się prace nad projektem ustawy o kredycie konsumenckim. Regulacja będzie nakładała na kredytodawców nowe obowiązki informacyjne przed zawarciem umowy kredytu, m.in. przedstawienia ogólnych informacji kredytowych. Wprowadzi także wymogi w zakresie reklamy i marketingu kredytów konsumenckich, w tym katalog informacji, które muszą się znaleźć w reklamie kredytu.
W grudniu weszły w życie przepisy, które rozszerzają krąg podmiotów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo produktów o platformy zakupowe online. Serwisy e-commerce są zobowiązane do monitorowania ofert i usuwania tych, które nie spełniają wymogów bezpieczeństwa.
Współpraca międzynarodowa
W listopadzie Prezes UOKiK został wybrany na członka Komitetu Konkurencji OECD na 2025 r. Komitet zrzesza ekspertów ds. konkurencji ze wszystkich krajów członkowskich i partnerskich OECD.
Ponadto UOKiK od wielu lat bierze aktywny udział w wydarzeniach o charakterze międzynarodowym. Od 1 lipca 2023 r. do 30 czerwca 2024 r. UOKiK sprawował przewodnictwo w Międzynarodowej Sieci Ochrony Konsumentów (ICPEN), w ramach którego nadawał kierunek pracom sieci i inspirował globalne działania służące ochronie konsumentów. Urząd zorganizował dwie konferencje dla członków sieci ICPEN – pierwszą w Warszawie (4-6 października 2023 r.), a kolejną w Gdańsku (6-10 maja 2024 r.) wraz ze Spotkaniem Wysokiego Szczebla oraz Warsztatami Dobrych Praktyk.
Urząd realizował również projekty w ramach inicjatyw współpracy rozwojowej realizowanej dla krajów kandydujących do UE lub rozwijających się. Programy realizowane były ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Unii Europejskiej. Beneficjentami działań UOKiK były instytucje z Ukrainy, Mołdawii, Albanii, Gruzji oraz Kenii.
Edukacja
2024 to kolejny rok pełen działań informacyjno-edukacyjnych UOKiK realizowanych poprzez serwisy www i social media, kampanie społeczne, publikacje, interaktywne narzędzia, konkursy, finansowanie projektów realizowanych przez organizacje konsumenckie oraz współpracę z mediami i instytucjami. W czterech kanałach w social media (X, Instagram, //www.youtube.com/@uokikgovpl">Youtube, Facebook) Urząd miał 62 tys. obserwujących, a zamieszczane posty miały ok. miliona wyświetleń.
Rok 2024 to 165 komunikatów prasowych i ponad 80 tys. publikacji o UOKiK w mediach, ponad 12 mln odsłon serwisów UOKiK – nowej strony uokik.gov.pl, serwisów tematycznych, mapy paliw oraz kalkulatorów online, m.in. oprocentowania kredytu hipotecznego i zwrotu z tytułu wcześniejszej spłaty kredytu.
Prezes UOKiK przeprowadził dwie kampanie społeczne „Sprawdź, czy Cię stać!” z viralowym spotem i „Inwestujesz? Daj sobie czas. Sprawdzaj, czytaj, pytaj!”, wsparte przez 400 partnerów. Urząd przyznał również 800 tys. zł dotacji na 2 projekty edukacyjne dla młodych konsumentów w latach 2024–2025 realizowane przez wyłonione w konkursie dla organizacji pozarządowych.
Ponadto Prezes UOKiK przeprowadził dwie inicjatywy dla studentów: konkurs na najlepszą pracę magisterską oraz warsztaty Summer Camp UOKiK ’24.
Zobacz kluczowe informacje i dane liczbowe dotyczące UOKiK w 2024 r.
Źródło: https://uokik.gov.pl/podsumowanie-dzialalnosci-uokik-w-2024-r
